PROGRAM „BĄDŹ ORYGINALNY”

W dobie społeczeństwa informacyjnego i dynamicznego rozwoju Internetu, w którym łatwo o dostęp do nielegalnych plików z muzyką, filmami, programami i grami komputerowymi, nie tylko prawo i jego skuteczne egzekwowanie mają kluczowe znaczenie dla poszanowania własności intelektualnej. Jeszcze ważniejsze wydaje się podnoszenie poziomu świadomości społecznej. W 2006 roku na zlecenie ZPAV firma „Gemius” dokonała badania dotyczącego sieci peer-to-peer w Polsce i nielegalnego pobierania z internetu plików muzycznych. Uzyskane dane pokazują, jak ogromna jest skala problemu.

I tak:

• nieautoryzowane korzystanie z muzyki w internecie jest w Polsce powszechne - każdego tygodnia z sieci p2p ściąganych jest średnio ponad 5 mln utworów.
• z pobieranych z sieci danych, muzyka jest najbardziej popularna: pobiera ją 53% respondentów.
• z legalnych źródeł muzyki w internecie korzysta tylko około 2 mln internautów – dwa razy więcej wymienia się plikami w sieciach p2p. Ponad połowa użytkowników p2p to ludzie młodzi, także dzieci.

To stało się powodem, dla którego Koalicja Antypiracka* (w skład której wchodzą ZPAV, BSA, FOTA), oraz Stowarzyszenia Autorów ZAiKS i Sygnał (Stowarzyszenie Dystrybutorów Programów Telewizyjnych), zdecydowały o stworzeniu programu edukacyjnego dla młodzieży gimnazjalnej (12-15 lat), pod nazwą „Bądź oryginalny”. Program uzyskał poparcie Ministerstwa Edukacji i Ministerstwa Kultury. Program „Bądź oryginalny” został podzielony na dwa etapy. Pierwszy z nich to film edukacyjny, który został rozesłany w czerwcu 2006 roku do wszystkich szkół gimnazjalnych w Polsce (ok. 6350).

Autorzy projektu „Bądź oryginalny”– poprzez pokazanie jak wiele osób, przez jak długi czas jest zaangażowanych w proces twórczo-organizacyjny związany z nagraniem muzyki, realizacją filmu czy stworzeniem gry komputerowej – mieli na celu propagowanie szacunku dla pracy artystów oraz przeciwdziałanie kradzieży własności intelektualnej. Chcąc przybliżyć młodzieży pracę twórców, zaprosiliśmy do wzięcia udziału w projekcie zespół Sistars, Olafa Lubaszenko, Bartosza Obuchowicza oraz informatyków i grafików jednego z czołowych polskich wydawców gier komputerowych.

W „Informacjach dla nauczycieli” zawarto wyjaśnienie podstawowych zagadnień w zakresie prawa autorskiego i praw pokrewnych, które mogą okazać się przydatne do merytorycznego uzupełnienia przekazu.

Z ankiet zwrotnych przesłanych przez nauczycieli po przeprowadzeniu programu wynika, że uzyskał on bardzo wysokie oceny – 91% respondentów oceniło go na 7 – 10 punktów w skali 1 – 10. Tylko w szkołach, z których otrzymaliśmy ankiety zwrotne, udział w programie wzięło ok. 30 tys. uczniów.

Program „Bądź Oryginalny” etap II został zainaugurowany w kwietniu 2007 roku. Jego specyfiką jest bezpośredni kontakt z młodzieżą w szkołach, poprzez prezentację „Internet – fakty i zagrożenia”. Prezentacja prowadzona jest przez dziennikarza muzycznego Hirka Wronę i stanowi punkt wyjściowy do dyskusji na tematy poruszane w niej. Spotkania i rozmowy po prezentacji bywają długie i burzliwe, co wskazuje na istotną potrzebę poruszania tematów związanych z korzystaniem z internetu.

Dotychczas (czerwiec 2008) prezentacje odbyły się w 26 szkołach na terenie całej Polski, i wzięło w nich udział kilka tysięcy uczniów.

Niezwykle istotną rolę w procesie kształtowania postaw młodzieży spełniają nauczyciele, wychowawcy i rodzice, jak również media. To w dużej mierze od nich / nas wszystkich zależy, jakie podejście do piractwa intelektualnego będą mieć teraz i w dorosłym życiu dzisiejsi nastolatkowie.